Metoda ta oparta jest na Programach aktywności –Świadomość ciała, Kontakt i komunikacja opracowanych przez Mariannę Knill i Christophera Knilla. Od 1973 r. intensywnie pracują z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi z ciężkimi zaburzeniami w rozwoju ruchowym, poznawczym i społecznym.
Opracowane programy wdrożono w wielu krajach i wykorzystywane są przez wielu nauczycieli oraz terapeutów zajmujących się edukacja specjalną.
Programy aktywności to próba wykorzystania osiągnięć psychologii rozwojowej do pracy z tymi wszystkimi, którzy niezależnie od wieku i przyczyny zaburzeń nie nawiązują kontaktu z najbliższym otoczeniem. Tkwią w milczącym świecie stereotypów. Są dalecy, ale nadal wrażliwi na nasze komunikaty. Bronią swoich granic, ale oczekują pomocy.
Programy te stanowią ramy dzięki, którym rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa. Mogą one być również bazą wyjściową dla rozwoju rozumienia i używania języka.
Podstawową zaletą opisanej metody jest jej naturalność i prostota. Odwołuje się ona do znanych z dzieciństwa zabaw i form kontaktu z małymi dziećmi. Programom towarzyszy poparta wiedzą i praktyką wiara w to , ze każde dziecko, nawet najbardziej pasywne, można zachęcić do przejawiania aktywności i inicjatywy.
Programy są wzbogacone specjalnie skomponowaną muzyką, która dodatkowo stymuluje i podwyższa uwagę. Dziecko czuje się zupełnie bezpiecznie i uczy się – rozpoznając dźwięk sygnaturki na początku aktywności, zna go i wie co będzie robić. Na końcu aktywności sygnaturka oznajmia mu, że za podjęty „wysiłek” czeka je nagroda np. w postaci ulubionej zabawy.
Zajęcia te są formą aktywności przy muzyce. Każdemu ćwiczeniu odpowiada inny akompaniament i w ten sposób dziecko uczy się przewidywać co będzie działo się za chwilę, a to właśnie zwiększa jego poczucie bezpieczeństwa. Ćwiczenia są proste, większość z nich dziecko potrafi wykonać samodzielnie, np. klaskanie, głaskanie brzucha, wymachiwanie rękoma. Trzeba pamiętać, że towarzyszący terapeuta musi być świadomy skutków własnego podejścia do dziecka. Wzrost dziecięcej inicjatywy nie może czynić go zależnym od dorosłego. Terapeuta szanuje intymność dziecka, jego niechęć dotyku, ale czuwa by go wesprzeć w momencie kiedy ono tego chce, bądź potrzebuje.
Programy Aktywności Knillów mogą być stosowane jako metoda:
· przywracająca doznania zmysłowe trenowane w życiu płodowym, służące poznaniu własnego ciała i umożliwiające kontakt z otoczeniem
· pobudzająca dzieci głębiej upośledzone do aktywności i współdziałania,
· aktywizująca dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,
· diagnostyczna i usprawniająca w terapii dzieci nieharmonijnie rozwijających się z trudnościami w nauce,
· porządkująca zachowanie dzieci niedostosowanych społecznie
Dzięki Programom Aktywności dzieci lepiej rozumieją relacje pomiędzy sobą i swoim ciałem, a to może uczynić je zdolnymi do odkrycia znaczących powiązań z otoczeniem i wejścia w relacje z innymi ludźmi, oraz do manipulowania przedmiotami w sposób celowy, poznawczy, a nie schematyczny i stereotypowy.
Każdemu etapowi przyporządkowana jest inna, bardzo wyraźna, radosna linia melodyczna. Rytuał sesji rozpoczyna się już w momencie przygotowań – przyniesienia przyborów i znalezienia odpowiedniego miejsca. Podstawową część inauguruje włączenie magnetofonu i rytualne wykonywanie określonych w danym programie czynności. Pozycja dziecka i forma jego fizycznego kontaktu z terapeutą jest uzależniona od jego woli i możliwości psychofizycznych. Po jakimś czasie dziecko zaczyna bardzo wyraźnie łączyć bodźce słuchowe – melodię – ze schematem i rodzajem wykonywanej czynności. Dzięki temu osiąga się nie tylko nawiązanie kontaktu i rozwijanie aktywności, ale również orientację w czasie, umiejętność przewidywania oraz bardzo wyraźny rozwój koordynacji słuchowo – ruchowej; rytmizowanie ruchów w zależności od muzyki.
Bibliografia
Knill Ch. (1995), Dotyk i Komunikacja. CMPP-P MEN, Warszawa. Knill M. i Ch. (1995), Programy Aktywności (Świadomość ciała, Dotyk i Komunikacja). CMPP-P MEN, Warszawa.
